Język angielski – jak zresztą wszystkie pozostałe – nie może być tłumaczony w trybie 1:1. Znaczy to tyle, że metoda tłumaczeniowa sama w sobie nie wystarczy. Wieloznaczeniowe słowa w języku angielskim zdarzają się bardzo często. Często bywa tak, że wiążemy jakieś angielskie słówko z konkretnym znaczeniem lub tłumaczeniem. Później okazuje się jednak, że w innych kontekstach powinniścmy rozumieć je zupełnie inaczej.
W tym wpisie spróbuję przybliżyć wieloznaczeniowe słowa w języku angielskim, które większość z nas zna, ale nie zawsze wszystkie znaczenia i tematy są znane i oczywiste, a pewnie powinny. A na pewno mogą okazać się ciekawe. Chcesz zaskoczyć swojego nauczyciela angielskiego lub znajomych? Zajrzyj na moją listę!
Pamiętaj jednak, że wieloznaczeniowe słowa w języku angielskim to… praktycznie prawie wszystkie słowa. Jak często zdarza się wyszukiwać wyrazy w słowniku i dostrzegać tam tylko jedną definicję? Bardzo, bardzo rzadko. Nie w każdym przypadku to istotne, żeby znać wszystkie możliwe opcje. Często różnice są niewielkie, nieistotne lub po prostu rzadko używane. Niemniej, w dalszym ciągu jest wiele takich, które po prostu wypada znać. Wyrazy pochodzą z poziomów od A1 do c1. Ograniczyłam listę do trzydziestu, ale oczywiście mogę podrzucić więcej ciekawostek podobnego rodzaju. Jeśli interesuje cię to zagadnienie, daj znać w komentarzu lub napisz przez zakładkę KONTAKT
Wieloznaczeniowe słowa w języku angielskim – lista uproszczona
NUTS
Oczywiście większość z nas w szkole podstawowej lub na kursie A1 dowiedziała się, że nuts to nic innego jak orzechy. Mamy przecież hazelnut, wallnut itd. Oczywiście. A wiesz, że nuts oznacza również przymiotnik? W serialach często słyszymy „you’re nuts!”. Jesteś orzeszkami? No, przecież to bez sensu. „Nuts” oznacza stuknięty, szalony, zwariowany. Negatywnie lub pozytywnie. Np „He goes nuts about her” oznacza „on szaleje na jej punkcie”, co jest stwierdzeniem zdecydowanie pozytywnym. Ale „nut” oznacza jeszcze jeden rzeczownik. Słówko techniczne, a więc nieużywane codziennie, natomiast takie, którego nie bardzo da się wytłumaczyć doookoła, kiedy realnie będzie potrzebne. A mianowicie: nut oznacza nakrętke od śruby (rzeczownik policzalny, regularna liczba mnoga –> nuts = nakrętki). Wiedziałeś o tym?
A jeszcze slang! I tu robi się ciekawie. W British English „nut” to również czasownik i tłumaczymy go jako „walić z dyńki”, czyli po prostu uderzać w coś/kogoś głową. Czasami też „nut” to po prostu „łeb” (he has a huge nut). W amerykańskiej wersji języka angielskiego spotykamy się natomiast ze słówkiem „nuts” rozumianym jako orgazmy. Ciekawe, prawda? 🙂
BANK
Tu też niby oczywistość. Bank to bank, taka instytucja finansowa. A niekoniecznie! Z drugim znaczeniem też się na pewno spotkałeś gdzieś na lekcjach: river bank. Brzeg, czasem też skarpa. Proste. Tak samo zresztą jak słowo tuman. Och, nie, nie w sensie głupek, nieuk. Tuman kurzu lub dymu. I can see a bank of clouds in the sky. There’s a bank of fog.
PUPIL
Tu mamy dwa w jednym. Wieloznaczeniowe słowo, a przy okazji false friend [fałsztywy przyjaciel], czyli słówko, które kojarzy sie z jakimś polskim wyrażeniem, ale w ogóle nie jest z nim związane znaczeniowo. Pupil to uczeń (zazwyczaj chodzi o szkołę podstawową) oraz źrenica oka. Your pupils are very uneven – Twoje źrenice są nierówne.
BILL
Bardzo popularne w Stanach Zjednoczonych imię. A oprócz tego? No, rachunek. Również w znaczeniu kalkulacji, nie tylko paragonu. W serialach pojawia się też jako banknot „one dollar bill”. A w języku biznesowym? Ustawa (czasem też: projekt ustawy). A w technicznym? Inne znaczenie słowa „bill” to cypel czy „dziób” [nie w znaczeniu części ciała ptaka, tylko bardziej geograficznym sensie). Wiadomo, że większość rzeczowników to jednocześnie przymiotniki. To bill rozumiemy jako „zapowiadać” (np zapowiadać kogoś lub coś), „wystawiać rachunek”, „fakturować”.
TIP
Bardzo popularne wieloznaczeniowe słowo. Trzy podstawowe użycia i kilka dodatkowych. Co pierwsze przychodzi do głowy: porada, czy napiwek? U mnie „końcówka” lub „wierzchołek”. A czasowniki? No, oczywiście! Oprócz tych oczywistych jak „dawać napiwek”, „dawać poradę”, są jeszcze: trącać coś, przewracać coś, ale również pochylać się, chylić [np ku upadkowi], skłaniać się.
LIKE
Najprostsze w zestawieniu. W pierwszym znaczeniu oczywiście lubić, cenić, uznawać za udane, mieć w czymś upodobanie [I like it – to mi się podoba]. Oczywiście lajkować w mediach społecznościowych. Że „podobny”, „przypominający”, to też oczywiste. A co poza tym? Do it as you like – rób, jak chcesz, a więc chcieć. 🙂
SQUASH
Nie, nie, nie. Tym razem w ogóle nie chodzi o sport. Po pierwsze zgniatać, gnieść, rozgniatać. Poza tym: położyć czemuś kres, zakończyć. Ale to może być niezbyt przydatne w codziennym życiu. Więc może zostańmy przy znaczeniu: zagęszczony sok owocowy. Przyda się przy czytaniu etykiet. 🙂
KIND
Gdzieś na początku nauki dowiadujemy się, że „kind” to miły, uprzejmy. Na poziomie A1 mamy również znaczenie „rodzaj” (What kind of music do you like?). Na bardziej zaawansowanym poziomie powinniśmy się dowiedzieć, że kind oznacza też „jakoś”, „dość”, w stylu”. It’s kind of unusal. It’s kind of fine.
STRIKE
Uderzać, strajkować, atakować. Ale znam też jako „wpadać do głowy”. It stroke to my mind.
No i jeszcze robić wrażenie. He didn’t strike me as a passionate man.
CHAIR
Że krzesło, to wszyscy wiedzą. Ale rządzić, być „na stołku” (być wysokopostawioną osobą w hierarchii) albo nawet „Szef” czy „menadżer”, to już wiedzą tylko osoby dobrze obeznane w korpomowie. Przydatne, przyznaję.
CURRENT
Kłopotliwe słowo i znów z wielu kategorii. Pojawia się przy false friends (jako poprawne słówko przy kategorii „aktualny” – NIE actually). Oprócz „aktualny”, „bieżący” [jak konto bieżące, czyli główne], oprócz tego znaczy to prąd [np morski, nie w znaczeniu elekryczności].
MINE
Zastanawiałeś się kiedyś, co znaczy Minecraft? No, przecież „mine” to kopalnia. I nagle wszystko jasne. 🙂 Oprócz tego oczywiście „mój” [czy wiesz, czym się różni „my” od „mine”?].
DRAFT
Kolejne ciekawe słówko z tej kategorii.
Tym razem mamy więcej szczęścia. Znaczenia czasownikowe i rzeczownikowe mają więcej powiązań. Co jednak nie zmienia faktu, że tych rzeczowników jest sporo…
- projekt/wersja robocza / tworzyć wersję roboczą,
- brudnopis,
- oddelegować coś, przerzucać na kogoś innego,
- selekcja / dokonywać selekcji,
- powołać, przywołać,
- haust, duży łyk / łykać, zaciągać się,
- beczkowy [np beczkowe piwo],
- pociągowy [np koń],
- pobór do wojska / poborowi w wojsku,
- wybrać zawodnika do drużyny,
- polecenie wypłaty.
W korpomowie jest superpopularne i chyba nikt się bez niego już nie obejdzie. Znaczy tyle co:
- projekt, wzór, szkic
- polecenie wypłaty
A co poza korpo? A sporo!
Na przykład pobór do wojska (Jimmy was drafted into the army.). Jeśli już jesteśmy przy wyborach/poborach… Wybór zawodnika do drużyny (na przykład na lekcji w-fu), to również draft.
W American English (amerykańskiej wersji języka angielskiego) widzimy też taką ciekawostkę – używa się tego słowa zamiennie do draught
i znaczy ono wtedy:
- beczkowe piwo,
- powiew, zew, przeciąg (Could you close the window? There’s a draft.),
- haust, łyk,
- zwierzę pociągowe,
- zanurzenie łodzi podwodnej.
LASH
Bardzo ciekawe, wieloznaczne słowo. Powszechnie znane jako „rzęsa” – Eyelashes – rzęsy. 🙂
Jeśli zajrzymy głębiej do słownika, okaże się, że to słowo jest również czasownikiem:
- chłostać (też w formie rzeczownika: chłosta, bicz, bat),
- krytykować,
- ostro atakować,
- piętnować,
- umocować,
The wind lashed the people standing on the street.
He got twenty lashes for his disobedience.
The EU lashed the invasion.
RUN
Jedno z najbardziej podstawowych słów. Poznajemy je na początku przygody z językiem angielskim jako czasownik „biegać”. Słówko run” jest też niezwykle popularne w Business English:
prowadzić/przeprowadzać [np rozmowy, biznes, kampanię],
- nadawać bieg,
- zamieszczać,
- przebiegać [np proces]
- trwać.
Poza tym:
- ciec/cieknąć [jak woda],
- lecieć [woda],
- uciekać.
RUN ma też wiele ciekawych phrasal verbs jak np: run out.
HAND
Zdecydowanie jedno z fajniejszych słów w języku angielskim. I zdecydowanie wieloznaczne. Oprócz ręki/ręcznego to również „pomoc/pomocna dłoń”, wskazówka [np zegara], oklaski, udział [he had a big hand in the event],
NAIL
To część ciała znana wszystkim zdbającym o siebie kobietom. A może narzędzie stolarza?
Jako rzeczownik „nail” rozumiemy jako:
- paznokieć,
- gwóźdź,
- szpony
Nie tak szybko. Jeszcze czasownik:
- złapać,
- przybić [gwoździami],
- przygwoździć,
- zdemaskować,
- pozamiatać [przenośnie, czyli załatwić coś „na amen”, raczej w pozytywnym sensie],
- dać radę [bardzo, bardzo częste użycie],
- powalić kogoś/coś,
- bzykać się.
Tak, trochę tego sporo, prawda. Znaczenia angielskich słówek często są niepowiązane.
BOLT
Większość z nas korzysta z bolta jako taksówki. Ale to oczywiście nie znaczy taksówka. Śruba, rygiel, zasuwka. Oprócz tego startować, odpalać [bolt your rocket – odpal wrotki, czyli spadaj], zasuwać, blokować. No i piorun.
BUCKLE
Klasycznie: odkształcać, wypaczać, zmieniać kształt,
uginać się [np uginać kolana],
klamra, klamerka, zapięcie,
Phrasal verbs:
BUCKLE DOWN – przysiąść do czegoś, porządnie się zabrać do roboty;
ale:
BUCKLE UP – zapinać [np pasy];
i:
BUCKLE ON – zapinać sprzączkę.
HARBOUR
Perl Harbour wszyscy znają. Zatem port, przystań. No, tak. Poza tym:
- siedlisko [np przemocy],
- żywić [np nadzieję, urazę],
- skrywać [np sekrety].
RACKET
Że rakietka – znów łatwo się domyślić. Oprócz tego: machinacje, machlojki, wyłudzenia. Czasownik? Robić harmider/hałas.
Rzadziej natrafimy na to słowo w znaczeniach: gangster, kanciarz, oszust, ale też… branża/biznes/zakres.
STOOP
Z literatury znamy to słowo jako „ganek”. Dodatkowo oznacza też garbić się/chylić się/pochylać się, ale również „zniżać się do czyjegoś poziomu”.
CAST
Gdzie widziałeś to słówko? Tak! Na końcu filmu. W napisach. Gdyż podstawowo znaczy tyle co „obsada”. Zatem lista obsadzonych osób to właśnie cast. 🙂 Co poza tym? Gips na kończynach. Ale to też wszyscy wiedzą. Z mniej popularnych, ale równie przydatnych „cast” oznacza „rzucać” w sensie niefizycznym [cast a spell – rzucać zaklęcie, ALE throw a ball – rzucać piłkę]. O tym słówku również było już wcześniej we wpisie, gdzie jedno polskie słowo miało kilka angielskich odpowiedników zależnie od kontekstu. Polecam prześledzić.
LOG
Na pewno logować się [log in – zaloguj do czegoś/w czymś]. A co robi logowanie tak naprawdę? Zapisuje w rejestrze bądź do rejestrów dopuszcza. Zatem log znaczy tyle, co zapisywać w rejestrze, ale też i rejest. Oprócz tego kłoda/pień oraz ścinać [log a tree – ścinać drzewo]
ROAST
Roast chicken? Kto nie lubi pieczonego kurczaka. No, chyba głównie wegetarianie i weganie. 🙂 Ale przecież „roast” to nie tylko piec mięso/warzywa. Spotykamy się z tym wyrażeniem również na eventach komediowych. Można robić roast na kogoś, czyli wyśmiewać w przyjacielski, choć sarkastyczny sposób.
PLAIN
Gładki, czyli bez wzorów [I prefer plain t-shirts] to słówko, które pojawia się gdzieś w okolicy B1 przy opisie ubrań i wyglądu. Dość często natomiast, np w serialach spotykamy się z tym słówkiem w dwóch innych znaczeniach.
- nieurodziwy, zwykły, przeciętny [o osobie w kontekście wyglądu]
- łatwy, zrozumiały [przeciwieństwo do complex].
JAM
Dżem, dżemik, dżemidło. 🙂 Oprócz tego blokada, zacięcie. Stąd korek uliczny traffic jam, czyli po prostu blokada ruchu ulicznego.
Przygotowałam również zestaw fiszek w aplikacji quizlet, dzięki któremu możesz poćwiczyć wszystkie podane wyrażenia. Pamiętaj, że jeśli zapamiętasz chociaż jedno słowo, to i tak było warto. Jeśli nie słyszałeś o większej ilości słówek z mojej listy, ćwicz z quizletem kilka razy – nawet codziennie przez kilka minut. Spróbuj też budować z nimi zdania albo kojarzyć z pewnymi konkretnymi zdarzeniami, sytuacjami czy nawet osobami.
Link do quizleta: https://quizlet.com/_apzfl3?x=1qqt&i=1rvd6j
Niebawem podrzucę również kilka innych ćwiczeń do tego zestawu słownictwa. Najważniejsze to jednak uczyć się w kontekście. Samo podawanie listy słówek to niestety za mało, by ich skutecznie nauczyć. A przede wszystkim: by je skutecznie zapamiętać. Będziemy zatem nad nimi pracować.
Stay tuned!
Nie zapominajmy o NUTS = TESTICLES ;D