Dwuznaki w języku angielskim – co to takiego?
Po wstępie z symbolami fonetycznymi (TUTAJ) i samogłoskach (TUTAJ) przyszła pora na kolejne trudne w angielskiej wymowie zagadnienie – difgraphs, czyli dwuznaki w języku angielskim. Dwuznaki znamy już chociażby z języka polskiego. Pod tą nazwą nie kryje się nic innego jak jedna głoska (jeden dźwięk) reprezentowany przez dwie litery (znaki graficzne).
Czy dwuznaki w języku angielskim są liczną grupą? Czy są trudne do zapamiętania? Co z wymową?
Tak, jest ich całkiem sporo. I niestety… przynajmniej niektóre z nich są nieco kłopotliwe, choćby z tego względu, że ta sama sekwencja literowa może odpowiadać dwóm różnym głoskom. Większość z nich jest jednak dosyć prosta do zapamiętania. Najpierw przyjrzyjmy się tym prostszym.
We współczesnym angielskim rozpoznajemy dwuznaki samogłoskowe, jak i spółgłoskowe.
Znamy też tzw. „blends”, czyli zbitki literowe, które reprezentują dwa osobne dźwięki, ale są one inne niż w przypadku fonemów (głosek) słyszalnych, gdy te litery występują osobno lub w innych konfiguracjach. Tym jednak zajmę się w innym wpisie, żeby nie wprowadzać zbytniego chaosu.
Spółgłoski
Wyróżniamy pięć podstawowych dwuznaków spółgłoskowych, czyli takich, w których gotowy fonem jest wyrażony spółgłoską. Są to: PH, SH, NG, TH, CH, . Trzy pierwsze można uznać za proste. Reprezentują wyłącznie jeden dźwięk, więc gdy się ich nauczymy, to na pewno, w stu procentach przypadków, dźwięk będzie taki sam. Kolejno:
PH –> /f/ np. phone
SH –> /ʃ/ np, ship, shine
NG –> /ŋ/ np. thing, king,
Nieco trudniej sprawa się ma z pozostałymi.
TH –> /θ/ (bezdźwięczny, międzyzębowy), np. thin, thank, think,
—> /ð/ (dźwięczny, międzyzębowy), np. clothes, that, this
—> /t/ np. Thailand, Thomas, eighth,
CH –> /tʃ/ np. check, cheek, church,
–> /k/ np. Christ, school, (słowa mają wtedy głównie grecką etymologię),
–> /ʃ/ np. champagne, chandelier (słowa pochodzące z j. francuskiego).
Uznaje się również, że jeśli para literowa zawsze zawiera „silent letter”, czyli głoskę niemą, to takie przypadki również traktuje się jako dwuznaki (zgodnie z definicją: dwa znaki –> jeden dźwięk). Przykłady to:
SC –> /s/ np. scene,
UWAGA: Czasem, wyjątkowo, /ʃ/ np. conscious,
GH –> /ɡ/ np. ghost,
CK –> /k/ np. click,
RH –> /r/ np. rhythm,
MB –> /m/ np. plumber, thumb, womb, climb,
WR –> /r/ np. write, wrist, wrong,
Kolejną grupą dwuznaków spółgłoskowych są takie, które zawierają litery normalnie wyrażające samogłoski. Wystarczy spojrzeć na:
CI –> /ʃ/ np. facial, artificial,
TI –> /ʃ/ np. emotion, portion, station,
QU –> /k/ np. butique, antique.
Samogłoski
Samogłoski były opisane już TUTAJ, ala przypomnę dla porządku. Są to: AW, AU, EA, EE, EW, OW, OU, OO.
AW –> /ɔː/ np. awesome, Warsaw,
AU –> jw. /ɔː/ np. audio, author, autumn
EW –> /juː/ np. few, sew, new, [w amerykańskiej odmianie: /uː/ jak np. grew]
EE –> /iː/ np. meet, feet, keep,
EA –> /iː/ np. bean, heat, meat,
–> /ɛ/ np. head, bread, death,
OW –> /aʊ/ np. cow, now,
Więcej o tym dźwięku po kliknięciu o, TU lub TU.
OU –> /aʊ/ np. house, loud
OO –> /uː/ (najczęściej) np. moon, boom, choose,
–> /ʊ/ np. shook, took,
–> /ʌ/ blood, flood,
–> /ɔː/ np. floor, door, moor,
To bardzo trudny dwuznak. Podchwytliwy, można powiedzieć. Więcej o nim TU i TU.
Aby dowiedzieć się więcej o samogłoskowych dwuznakach, warto zajrzeć pod TEN link.
Warto wspomnieć, że w języku angielskim znajdziemy również trójznaki. Ale to już zupełnie inna historia…