“R” w angielskim to spory dylemat.

Wymawiać? Nie wymawiać? Akcentować? Skracać? Wymawiać tylko w określonych okolicznościach? Litera “R” w angielskim stwarza trochę zamieszania, to fakt. Aby objaśnić wymowę tej głoski, należy od samego początku pamiętać, że istnieje zasadnicza różnica między angielskim brytyjskim a amerykańskim. Ale i to nie jest koniec i w żaden sposób nie rozwiązuje sytuacji.

Głoska “r” jest jedną z najtrudniejszych i najbardziej skomplikowanych w wielu językach, nie tylko w angielskim, więc nie dziwi fakt, że sprawia użytkownikom i uczniom wielu problemów. Wystarczy jednak pewna doza samoświadomości oraz ćwiczeń i na pewno uda się opanować tę kwestę.

Niewystępowanie “R” w angielskim (niektórych wariantach” nazywane jest derotyzacją – warianty, gdzie wymawiamy głoskę “r” nazywane są z kolei rotyzującymi. Do XV w. /r/ wymawiało się we wszystkich kontekstach. Początki opuszczania tej spółgłoski, datują “Rsię na połowę XV w. Obecnie język angielski pod względem wymowy dzieli się na dwie grupy: z występującym rotyzmem i warianty nierotyzowane. Zjawisko zanikania “r” występuje w większości dialektów brytyjskich, australijskich, nowozelandzkich, karaibskich, indyjskich, południowoafrykańskich i walijskich.

Brzmienie i artykulacja

Głoska “R” w języku angielskim nie jest tym, co znamy chociażby z polskiego. W kraju nad Wisłą “rrr” jest wibracyjne, językowe, mocne. Aby je wypowiedzieć, musimy wykonać szybkie i zdecydowane ruchy językiem. W języku angielskim sprawa ma się zupełnie inaczej. Usta są lekko rozchylone, nienapięte. Język lekko uniesiony w kierunku podniebienia, ale nie dotyka go. Jest to również dźwięczna głoska, jednak nie wymaga i nie zawiera wibracji w takim stopniu, jak w polskim.

“R” w angielskim brytyjskim

Wiemy już, że wariant  brytyjski jest nierotyzowany. A więc w większości przypadków głoskę tę będziemy pomijać. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że w opcji British English, głoskę /r/, która odpowiada za “R” angielskim, czytamy wyłącznie, jeśli występuje PRZED samogłoską.

Tak np.: robot, travel, pronoun, merry, red etc.

W przypadkach, gdy “R” pojawia się przed spółgłoską, nie wymawiamy go. Jest to zasada bardzo ogólna i oczywiście podlega kilku warunkom.

Pamiętając o zasadach mowy łączonej, jeśli słowo kończy się na “r”, a kolejne rozpoczęte jest samogłoską, wtedy “r” w angielskim brytyjskim wymawiamy.

W ten sposób “four” wymawiamy /fɔː/, a więc bez “r”, jednak w słownikach znajdujemy wersję  .

Dlaczego? Spójrzmy tutaj:

Słowa wymawiane osobno, będą bez końcowego “r”. Natomiast gdy wymawiamy je razem, głoska ta będzie słyszalna.

Jest to tak zwane “linking r”, gdyż przecież musimy dwa słowa połączyć (link) i czytamy je w pewnym sensie jakby były jednym.

Liabializacja

W niektórych akcentach brytyjskich (Cockney, New Zeland English etc.) zachodzi jeszcze jeden proces – labializacja. Proces ten polega na zaokrągleniu warg podczas artykulacji niektórych głosek. Otrzymujemy wtedy efekt jak poniżej. Dźwięk, jaki otrzymujemy, jest mocno zbliżony do “ł” lub “l” – w większości krajów sytuacja ta jest uznawana jednak za wadę wymowy.

• red – [ʋɛd]
• ring – [ʋɪŋ]
• rabbit – [ˈʋæbɪt]
• Merry Christmas – [mɛʋi ˈkʋɪsməs]

“R” w angielskim amerykańskim

Większość wariantów – w tym prawie wszystkie odmiany American English są rotyzujące. Oznacza to zatem, że wymawia się w nich “R” w każdym miejscu, gdzie zapisujemy to literami. Zasada występowania przed samogłoską nie ma znaczenia, bo wymawiamy “R” również i po samogłosce. Jak poprawnie wymówić ten dźwięk? Zobacz filmik:

A teraz najważniejsze – mów wolniej, zwracaj uwagę na dźwięki. Jeśli sam sposób artykulacji będzie początkowo przesowany? Zupełnie się tym nie przejmuj. Po jakimś czasie wyrobisz pamięć mięśni i sprawa zacznie wydawać się oczywista i naturalna. Ćwicz, ćwicz, ćwicz.  Powodzenia!